Cloud computing, inaczej technologia chmur obliczeniowych to usługa polegająca na gromadzeniu i przetwarzaniu danych bez konieczności używania oprogramowania zainstalowanego na własnym sprzęcie. Zarówno sprzęt jak i oprogramowanie jest dostarczane przez usługodawcę (administratora), podobnie jak wirtualna przestrzeń, w której gromadzone są dane.

Ciężar świadczenia usług o charakterze teleinformatycznym: dostarczenia danych, mocy obliczeniowej i wirtualnej przestrzeni spoczywa na firmie świadczącej tego rodzaju usługi; to na jej serwerach tworzone są oraz działają chmury obliczeniowe, a usługobiorca ma możliwość stałego dostępu do nich przy użyciu własnego sprzętu. Innymi słowy, chmura obliczeniowa to swego rodzaju przenośny dysk o wielkiej pojemności, ale dyskiem wirtualnym, co zabezpiecza zgromadzone na nim dane przed ich utratą na skutek uszkodzenia, zniszczenia lub kradzieży dysku.

Rodzaje chmur obliczeniowych

Public cloud – chmura publiczna

Chmura publiczna to chmura ogólnodostępna. Dedykowana jest zarówno prywatnym użytkownikom jak i firmom oraz instytucjom, chcących uzyskać dostęp do usług oferowanych przez zewnętrznego dostawcę. Sprzęt i oprogramowanie są z reguły dostarczane przez jednego dostawcę (np. Microsoft, Amazon itp.). Chmura publiczna charakteryzuje się się łatwością dostępu (dostęp do chmury uzyskuje się natychmiast po zakupie usługi), prostotą jej użytkowania, a także szerokim zakresem oferowanych przez nią możliwości. Jest to również rozwiązanie stosunkowo tanie; klient korzystający z chmury nie ma żadnych zobowiązań wobec administratora – usługodawcy (np. Microsoftu) – płaci za dostęp do chmury nie w formie abonamentu, ale za samo jej używanie.

Chmura publiczna to szczególnie korzystne rozwiązanie dla tych przedsiębiorstw, których aplikacje są wykorzystywane przez dużą liczbę ich klientów. Ten rodzaj chmury jest odpowiedni także dla firm, których działalność polega na współpracy z innymi podmiotami, realizowanej głównie za pośrednictwem internetu.

Private cloud – chmura prywatna

Chmura prywatna stanowi własność konkretnej firmy bądź instytucji. W związku z tym centrum danych jest także ich częścią. Narzuca to konieczność utworzenia własnej serwerowni, przy czym jej umiejscowienie może znajdować się poza firmą/instytucją, nawet w kilku miejscach. Stworzenie własnej „chmury prywatnej” wiąże się z obowiązkiem poniesienia odpowiednich kosztów, wynikających z budowy serwerowni oraz zatrudnienia kadry odpowiednich specjalistów, dlatego jest to rozwiązanie skierowane głównie do dużych przedsiębiorstw i wielkich korporacji, ewentualnie takich, które działają w branży, gdzie regulacje dotyczące bezpieczeństwa przechowywania danych są narzucone odgórnie (przez prawo). Cechą chmury prywatnej jest bowiem to, że gwarantuje wyższy stopień bezpieczeństwa danych niż chmura publiczna.

Hybrid cloud – chmura hybrydowa

Chmura hybrydowa, (chmura mieszana), łączy w sobie cechy chmury publicznej i prywatnej. Chmury hybrydowe stworzono po to, aby połączyć najlepsze cech obydwu powyższych rodzajów chmur. W praktyce oznacza ona współpracę pomiędzy chmurą zewnętrzną czyli publiczną a wewnętrzną siecią przedsiębiorstwa lub instytucji; innymi słowy klient korzysta z możliwości obliczeniowych chmury, ale dane przechowywane są na prywatnych serwerach. Chmur mieszane najczęściej wykorzystywane są przez przedsiębiorstwa mające wielu klientów o zróżnicowanych potrzebach, ponieważ ten rodzaj chmur pozwala na jak najlepsze dostosowanie się do indywidualnych potrzeb konkretnych klientów, a nie do rodzaju działalności.

„Cloud in box” – chmura pudełkowa

Chmura pudełkowa jest specyficzną odmianą chmury prywatnej. To stanowiący całość system, składający się ze sprzętu, oprogramowania, oraz usługi. Jest on przeznaczony do bardzo szybkiego uruchomienia. Można go określić, znacznie upraszczając, jako zestaw umożliwiający stworzenie swojej chmury we własnym zakresie. Chmura pudełkowa ma często postać niewielkiej, przenośnej serwerowni (np. umieszczonej w jednym kontenerze – stąd nazwa „cloud in box”) wyposażonej we wszystko co jest niezbędne do jej prawidłowego działania. Wystarczy tylko źródło zasilania. Zaletą chmur pudełkowych są mniejsze koszta niż te związane z używaniem klasycznej chmury prywatnej.

Chmura dedykowana

Chmura dedykowana to rozwiązanie pośrednie pomiędzy chmurą publiczną i prywatną. Usługa chmury dedykowanej polega na udostępnieniu klientowi przez administratora chmury pewnej jej części do wyłącznego, prywatnego użytkowania. W praktyce oznacza to, że część chmury publicznej wykorzystywana jest tylko przez jeden podmiot. Z reguły użytkowanie chmury dedykowanej łączy się z wyższymi kosztami niż publicznej, ale mniejszymi niż prywatnej.

Modele chmur obliczeniowych

Kolokacja

Kolokacja polega na wynajęciu pomieszczenia serwerowni, dostępu do energii elektrycznej, zapewnienia klimatyzacji oraz dostępu do Internetu. Sprzęt, zabezpieczenia, zarządzanie obciążeniem, systemy operacyjne, oprogramowanie i aplikacje opłaca firma korzystająca. Jest to po prostu opłata za użyczenie miejsca w serwerowni

IaaS – Infrastructure as a Service

IaaS; w tym modelu klientowi dostarczana jest infrastruktura informatyczna, czyli sprzęt, oprogramowanie oraz serwis. Klient ma możliwość wykupienia konkretnej liczby serwerów, przestrzeni dyskowej lub określonego zasobu pamięci i mocy obliczeniowej. Sprzęt nie musi być fizycznie zainstalowany w siedzibie klienta; ma on też możliwość dostarczenia usługodawcy własnego oprogramowania, w celu zainstalowania go na wynajętym sprzęcie.

PaaS – Platform as a Service

Platform as a Service polega na sprzedaży gotowego dopasowanego już do potrzeb klienta, zestawu aplikacji. Nie ma w tym przypadku konieczności zakupu sprzętu ani instalacji oprogramowania. Wszystkie potrzebne programy dostarcza usługodawca. Klient ma do dyspozycji dostęp do interfejsu poprzez odpowiedni program np. przeglądarkę internetową. W tym modelu, usługi najczęściej dostępne są dla użytkownika z dowolnego komputera, ewentualnie innego sprzętu, połączonego z internetem. PaaS najpełniej oddaje zalety chmur obliczeniowych.

SaaS – Software as a Service

SaaS – założeniem tego modelu jest dostarczenie klientowi odpowiedniego dla niego oprogramowania – korzysta on tylko z tych programów, których aktualnie potrzebuje. Działają one na serwerach usługodawcy. Klient nie ponosi żadnych opłat licencyjnych, płaci za każdorazowe użycie konkretnego programu, uzyskując do niego dostęp na żądanie.

CaaS – Communications as a Service

CaaS polega na dostarczeniu klientowi platformy niezbędnej dla utworzenia telekomunikacyjnego środowiska pracy.

IpaaS – Integration Platform as a Service

Integration Platform as a Service to platforma umożliwiająca integrację pomiędzy różnymi usługami udostępnionymi w chmurze.

Zalety chmur obliczeniowych

Bezpieczeństwo

Dane zamieszczane w chmurach chronione są przez najnowsze, stale aktualizowane oprogramowanie (w tym antywirusowe) uniemożliwiające ich kradzież bądź wyciek. Dodatkowo administratorzy chmur troszczą się o prawidłowe serwisowanie serwerowni, minimalizujące ryzyko uszkodzenia bądź zniszczenia sprzętu, a co za tym idzie, zapisanych na nim danych.

Dostępność

Serwery administratorów chmur działają praktyczne bez przerwy – w razie awarii jednego, inny natychmiast przejmuje jego zadania – dzięki czemu połączenie z chmura jest możliwe w każdym momencie. Ponieważ oprogramowanie umożliwiające właściwe korzystanie z chmur dostarczane jest przez operatora (usługodawcę) do połączenia się z chmurą klientowi wystarcza dowolny sprzęt mogący łączyć się z internetem.

Elastyczność

Wydajność chmur jest dopasowywana do potrzeb klienta, dzięki temu likwiduje się ryzyko, że chmura z której korzysta okaże się niewystarczająca w stosunku do jego wymagań, lub przeciwnie, klient wykupi usługę, z której wszystkich możliwości nie będzie korzystał – płaci się bowiem tylko za to, czego realnie się używa.

Oszczędność

Korzystanie z mocy obliczeniowej chmur oraz związane z tym opłaty na rzecz administratora są o wiele mniej kosztowne od tworzenia własnych serwerowni i centrów danych.

Skalowalność

Skalowalność to możliwość rozbudowy systemów informatycznych (w tym przypadku chmur) w sytuacji zwiększonego zapotrzebowania na zasoby sprzętowe lub zasoby programu.

Historia cloud computing – chmury obliczeniowej

Obecna postać chmur obliczeniowych to efekt wieloletniej ewolucji zmierzającej do stworzenia bezpiecznego i sprawnego środowiska umożliwiającego przesyłanie, przetwarzanie i magazynowanie danych. Początki procesu sięgają roku 1969 roku, kiedy to naukowcy amerykańscy stworzyli na potrzeby armii sieć ARPANET, poprzedniczkę dzisiejszego internetu. Wkrótce wynalazek został zaadaptowany na potrzeby cywilne: w 1990 roku stworzono pierwsza strone www, a w 1992 pierwsza przeglądarkę internetową. Ludzie zyskali możliwość swobodnego przesyłu danych oraz zamieszczania ich na konkretnych stronach, niemniej wciąż otwarta została kwestia bezpiecznego magazynowania informacji. Aż do pierwszej dekady XXI wieku użytkownicy komputerów zmuszeni byli polegać na fizycznych środkach przechowywania danych: dyskietkach o różnej średnicy, płytach CD, dyskach twardych, dyskach zewnętrznych czy pendrive’ach. Cały czas jednak poszukiwano metody umożliwiającej zabezpieczenie informacji przed ich utratą wynikającą z fizycznego uszkodzenia, zniszczenia bądź kradzieży nośnika. Pierwszym krokiem w stronę osiągnięcia tego celu było pojawienie się hostingu, czyli usługi polegającej na udostępnieniu zainteresowanemu klientowi zasobów serwerowni, w tym określonej objętości twardego dysku, maksymalnej ilości możliwych do przesłania danych, listy usług oferowanych przez administratora oraz maksymalnego możliwego obciążenia serwerowni. Mimo swojego nowatorstwa, hosting miał pewna wadę: mianowicie narzuconą z góry ilość miejsca na dysku oraz limit przesyłu danych. Z jednej strony ograniczało to możliwości użytkownika hostingu, w razie gdyby jego potrzeby nagle wzrosły (np. szybki rozwój firmy), a z drugiej, hosting wiąże się z koniecznością zapłaty za pełne spektrum usług, bez względu na to, czy klient wykorzysta wszystkie, czy też nie. Konieczne stało się zatem opracowanie rozwiązania lepiej dopasowanego do potrzeb klientów. Stworzono więc chmury, których skalowalność i elastyczność zapobiega sytuacji, w której działalność klienta zostanie ograniczona zbyt małą przestrzenią dyskową lub limitem przesyłu danych, a które generują przy tym oszczędności, jako że użytkownik ponosi opłaty jedynie za wykorzystany potencjał chmur.

W 2014 roku ilość operacji związanych z magazynowaniem i przetwarzaniem danych przy użyciu chmur przewyższyła tę realizowaną z zastosowaniem klasycznych twardych dysków

Pierwsza fala technologii chmurowej

Ekspansja chmur, czyli proces ich docierania do coraz większej liczby użytkowników można podzielić na dwa etapy, zwane falami. Pierwsza fala oznaczała zaadaptowanie rozwiązań chmurowych przez użytkowników indywidualnych oraz małe i średnie przedsiębiorstwa. Kluczowym czynnikiem działającym w tym przypadku na korzyść chmur były niskie koszta związane z ich użytkowaniem; niższe zdecydowanie od kosztów budowy i utrzymania własnych serwerowni.

Druga fala technologii chmurowej

Fala druga wiąże się z dotarciem chmur do średnich i dużych firm, oraz wielkich korporacji oraz instytucji. Powyższe podmioty przekonały się do cloud computingu doceniając takie jego zalety jak bezpieczeństwo zamieszczanych w chmurach danych, łatwość komunikacji za ich pośrednictwem oraz łatwość wykonywania zadań związanych z użyciem internetu.

Cloud computing na świecie

Rynek usług telekomunikacyjnych to współcześnie źródło ogromnego dochodu dla działających na nim firm – telefonia komórkowa, internet i cloud computing do domeny takich znanych w całym świecie przedsiębiorstw jak:

China Mobile – ta chińska firma obsługuje niemal 700 000 klientów, osiągając dochód 22 miliardów dolarów.

Vodafone – to międzynarodowe przedsiębiorstwo dociera do przeszło 390 000 użytkowników, co pozwala jej zarabiać 14 mld dolarów rocznie.

Telefonica – hiszpańskie przedsiębiorstwo zarabiające rocznie 11,4 miliarda dolarów dzięki pozyskaniu 244 milionów klientów.

Inni teleinformatyczni giganci to np América Móvil (Meksyk), Bharti Airtel Group (Indie), China Unicom (Chiny), VimpelCom Group (Rosja) czy też Reliance Communications (Indie)

Cloud computing w Polsce

Usługi z zakresu cloud computingu świadczone są także przez firmy polskie; przykładem może być krakowska firma S- Net, istniejąca od 2009 roku, której zakres działalności w dziedzinie teleinformatyki obejmuje też obsługę chmur obliczeniowych. Dzięki niedawnemu połączeniu ze spółką TOYA sp. z o.o. S- Net zyskał dostęp do jeszcze większej liczby klientów.

Inny polski dostawca usług w chmurze to Comarch (także rodem z Krakowa) – działające od 1993 roku przedsiębiorstwo, które oprócz cloud computingu świadczy szeroki zakres usług informatycznych.

Od 2012 roku działa w Oktawave – polska platforma publicznej chmury obliczeniowej, działająca w modelu IaaS.

Firmy, które przeniosły dane do chmury

Swego rodzaju dowodem na skuteczność i niezawodność chmur jest fakt, że coraz więcej firm, w tym tych znanych na całym świecie, decyduje się na przeniesienie swoich danych do chmur.

Należy do nich m.in. wspomniany już Vodafone; w jego przypadku decyzję o zaufaniu chmurom pomogła podjąć łatwość przekazu informacji oferowanego przez chmury umożliwiająca stały kontakt z klientami oraz zaznajamianie ich z najświeższymi nowinkami z dziedziny telekomunikacji dotyczącymi usług i samego sprzętu.

Na technologie chmurową zdecydował się też Pinterest; specyficzny portal społecznościowy, stworzony dla celów kolekcjonowania i porządkowania zebranych materiałów wizualnych. Jego użytkownicy to z reguły przedsiębiorcy, chcący za pośrednictwem internetu (chmur) zaprezentować w formie wizualnych reklam swoje oferty jak największej liczbie potencjalnych klientów.

Komentarze